Göğüs Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Nazan Şen, astımın, bronşlarda daralma ile ortaya çıkan ve ataklar (krizler) halinde kendini gösteren bir hastalık olarak tanımlandığını belirterek, “Astımda hava yollarında gelişen, mikrobik olmayan iltihabi bir olay sonucunda bu bölgede ödem oluşur. Bu durum ise akciğerleri çeşitli uyaranlara karşı hassas hale getirirken, hastada öksürük, hışırtılı bir teneffüs, göğüste sıkışma hissi ve nefes darlığı ortaya çıkar. Hayat kalitesini olumsuz etkileyen bir hastalık olan astımda tetikleyici etkenlerden uzak durulur ve verilen ilaçlar doktorun teklifleri doğrultusunda kullanılırsa şikâyetler denetim altına alınır ve ataklar önlenebilir” dedi.
Prof. Dr. Nazan Şen, tüm dünyada yaklaşık 300 milyon kişiyi etkileyen bu hastalık ile ilgili sık sorulan soruları cevapladı:
1- Astım bulaşıcı mıdır? Genetik geçiş gösterir mi?
Astım bulaşıcı değildir fakat hastalık genetik geçiş göstermektedir. Ailede astım yahut alerjik bir hastalık olması bireylerde astıma karşı yatkınlık oluşturabilir.
2- Astım tedavi edilebilen bir hastalık mıdır?
Astım hastalığında tedavi ile tam olarak düzgünleşme sağlanamaz fakat belirtileri denetim altına alınabilir. Hastalık vakit içerisinde değişkenlik gösterdiğinden tabip ile iş birliği yapılması ve gerektiğinde tedavinin tekrar düzenlenmesi değer taşır.
3- Astım ilaçları ziyanlı mıdır?
Astım tedavisinde kullanılan en değerli ilaç kortizondur. Nefes yoluyla alınan kortizonlu spreylerin tüm bedeni etkilemesi ve kilo alımı, iştah artışı ya da kemik erimesi üzere yan tesirler oluşturması çok ender görülen bir durumdur. Kortizonun ağızdan tablet biçiminde yahut damar yoluyla uzun vadeli kullanıldığında yan tesir oluşturma riski çok daha yüksektir.
4- Astım atağına yol açan nedenler nelerdir?
Gribal enfeksiyonlar, polen ve mesken tozu, soğuk hava, kimi ilaçlar (özellikle kimi ağrı kesiciler), sigara kullanımı yahut dumanına maruz kalınması, kimyasal gaz-duman maruziyeti, hava kirliliği, duygusal gerilim (aşırı heyecan, ıstırap, sevinç), mantarlar, hayvan alerjisi olması üzere durumlar astımlı hastalarda belirtileri artırarak ataklara yol açabilir.
5- Astımlı hastalar konutta evcil hayvan besleyebilir mi?
Evcil hayvanlara alerjisi olan hastalarda hayvanın meskenden uzaklaştırılması tedavinin en kıymetli basamağıdır.
6 – Astımlı hastalar grip aşısı yaptırmalı mı?
Grip aşısı 65 yaş üzeri astımlı hastalarda ve ağır astımlılarda önerilmektedir.
7- Obezitenin (fazla kilo) astımla ilgisi var mı?
Evet, obez şahıslarda astım riski kilolu olmayanlara nazaran daha yüksektir. Ayrıyeten obezitesi olan astımlı bireylerde hastalık daha ağır seyreder, tedavi edici ilaçların tesiri azalır, ilaç gereksinimi artar ve astım belirtileri daha sıkıntı denetim altına alınır. Bu nedenle astımlı hastalarda kilo denetimi kıymetlidir ve kilo verme tedavinin bir modülü olmalıdır.
8- Astımlı hastalar spor yapabilir mi?
Astımlı olmak spor yapmaya mahzur bir durum değildir. Tertipli spor aktivitesi hastalığın seyrini olumlu tesirler. Hastalığı denetim altında olan astımlı hastalar uygun tedavilerini alarak ve tetikleyici etkenlere dikkat ederek spor yapabilirler. Lakin buradaki en kıymetli nokta yapılacak sporun tabibe danışılarak ortaklaşa belirlenmesidir.
9- Astım hamileliğe mahzur midir? Gebe kalındığında astım ilaçları kesilmeli midir?
Hayır, şahısta astım olması hamileliğe mahzur teşkil etmez. Gebelik devrinde astım ilaçlarının kesilmesi ise hakikat değildir. Gebe olan astım hastalarının inançla kullanabilecekleri ilaçlar vardır. Bu hastalarda astım tedavisi doktor denetiminde yine düzenlenmelidir.
10- Astım hastaları nasıl takip edilmelidir?
Astım hastaları da hipertansiyon yahut şeker hastaları üzere nizamlı olarak tabip tarafından izlenmelidir. Astım tedavisi başlandıktan çabucak sonra 1 ile 3 ay ortasında, daha sonra 6 ayda bir tertipli olarak değerlendirilmelidir. Sistemli tabip denetiminin olmadığı durumlarda astım atakları daha sık yaşanabilir. Astımı denetim altına alınmayan ve tedavi edilmeyen bireylerde havayollarındaki darlık, kalıcı ve sabit hale gelebilir. Bu nedenlerle hastanın nizamlı denetimlerinin yapılması değer taşır.
